Recaizade Mahmut Ekrem
Tanzimat Edebiyatı 2. dönem sanatçılarındandır. Bu dönemin birçok sanatçısına ağabeylik yapmış usta bir isimdir. Galatasaray Lisesinde öğretmenlik yapmıştır. Devrin en tanınmış simalarındandır. Görüşleri nedeniyle özellikle Muallim Naci ve taraftarları bakımından sıkça eleştirilmiştir. Tüm bu eleştiriler bu dönem sanatçıları arasında kutuplaşmaya neden olmuş ve Recaizade taraftarları Servet i Fünun edebiyatının kurulmasında baş rol oynamıştır.
Başlıca Özellikleri
- Tanzimat 2. dönemi başlatan isimdir.
- Eski edebiyatın ( Divan edebiyatı ) karşısında yer almış, yeni edebiyat savunuculuğu yapmıştır.
- Yeniliklere açık olduğundan eski edebiyatın yüzyıllardır süregelen kurallarının bozulmasında bir sorun görmemiş ve abes – muktebes tartışmasının çıkmasına sebep olmuştur.
- Kafiye kulak içindir, göz içindir değil diyerek şiirde kafiye tartışması başlatmıştır. Abes – muktebes tartışması da buradan çıkmıştır.
- Eski edebiyatı bozduğu gerekçesiyle Muallim Naci ve taraftarları tarafından eleştirilmiştir.
- Muallim Naci’yi ve eski edebiyatı eleştirdiği ve şiirle ilgili görüşlerini açıkladığı Zemzeme adlı eseri oldukça meşhurdur.
- Realizm akımının edebiyatımızdaki en önemli temsilcilerindendir. İlk realist roman olan Araba Sevdasını kaleme almıştır.
- Şiirle ilgili görüşlerini şu sözlerle özetlemiştir : “Şiirin tek gayesi güzelliktir. Güzel olan her şey şiirin konusu olabilir.Güzellik ise gerçeğe uygun olmalıdır. Bu gerçek sanatın gerçeğidir. İnsanı düşündüren ve ona hüzen veren şiir güzel şiirdir. Zerreden küreye kadar olan her şey şiirin konusu olabilir.”
- Düz yazılarında realizmin etkisinde olan sanatçı şiirlerinde ise romantizm akımından etkilenmiştir. Bunu da şiirle ilgili görüşlerini açıklarken dile getirmiştir.
- Onun şiirini en çok etkileyen şey küçük oğlu Nijat‘ın ölümü olmuştur. Oğlunun ölümünden sonra büyük bir karamsarlığa düşmüştür.
Eserleri
Romanları : Araba Sevdası ( İlk realist roman )
Hikayeleri : Saime, Muhsin Bey yahut Şairliğin Hazin Bir Neticesi, Şemsa
Tiyatroları : Afife Anjelik ( ilk romantik dram ), Atala yahut Amerikan Vahşileri, Vuslat yahut Süreksiz Sevinç, Çok Bilen Çok Yanılır.
Ders Kitabı : Talim – i Edebiyat
Eleştiri : Takdir – i Elhan, Zemzeme Mukaddimesi
Şiir : Nağme – i Seher, Yadigar – i Şebab, Zemzeme I – II – III, Tefekkür, Pejmürde, Nijat Ekrem, Nefrin