NEDİM KİMDİR ?

HAYATI

İstanbul’da doğduğu düşünülen şairin asıl adı Ahmed’dir. Osmanlı’nın duraklama yüzyılı olan 17. yüzyılda 1681 yılında doğduğu düşünülmektedir. Dedesinin insanlara kötü lakap takmasından dolayı Nedim, Mülakkabzade olarak da anılmıştır.

İnsanlara kötü lakap takmasından dolayı dedesi Mülakkab Mustafa Muslihuddin halk tarafından linç edilerek öldürülmüştür. Bu durum Nedim’in sürekli korku içinde yaşamasına neden olmuştur. Ancak tüm korkularına rağmen dedesi gibi insanların tepkisini çekecek davranışlardan geri durmamıştır.

Lale devri şairlerindendir. Lale devrinin zevk,sefa ve şatafatını olabildiğince yaşamıştır. Divan edebiyatına Türklerin kazandırdığı bir tür olan “Şarkı” Nedim ile zirveyi görmüştür. Edebiyatımızdaki en başarı şarkı yazarlarındandır. Bu da Lale devrinin yaşam anlayışıyla doğrudan ilgilidir.

ÖLÜMÜ

Divan edebiyatının Şeyh Galib’le birlikte son temsilcisi kabul edilen Nedim’in ölümü ile ilgili çok farklı rivayetler vardır. Kimi kaynaklar hassas bir yapısı olduğu için aşırı korku duymasından dolayı öldüğünü yazarken kimi kaynaklar ise alkole kendini çok fazla kaptırdığı için öldüğünü belirtir. Bu konudaki farklılıklar her ne kadar fazla olsa da onun ölümü ile ilgili en meşhur rivayet şöyledir :

Lale devrinin zevk ve şatafatına kendini fazla kaptıran Nedim, kendini hovardalıktan alıkoyamaz. Öyle ki Nedim şarkılarını da kadınları kendisine aşık etmek için kullanır. Ancak dedesinin linç edilmesinden dolayı yaşadığı “linç edilme korkusu” gün be gün artmaktadır. 

Nedim bu korku ile yaşarken ülkenin siyasi ortamı ise iyice gerilmektedir. Çünkü duraklamadan yavaş yavaş gerileme dönemine giden Osmanlı’da halk açlık ve sefaletle boğuşurken saray ve çevresindekiler Lale devri adı altında sefa sürmektedir. İçten içe kinlerini artıran halk, adeta patlamak için bir kıvılcım beklemektedir. Tam o esnada Halil adında birisi beklenen kıvılcımı çakar ve devlete karşı isyan bayrağını çeker. İsyancıların önderliğini yaptığı için Patrona Halil olarak anılan bu kişi etrafında topladığı insanlarla birlikte saraya doğru yürürken durumu yanlış anlayan Nedim, insanların kendisini öldürmek için geldiğini sanır ve dama çıkar. Kaçmak için damdan dama atlarken ise düşerek hayatını kaybeder.

EDEBİ KİŞİLİĞİ

• Divan şiirindeki kapalılığı sonlandırarak halk şiirine yaklaştırmıştır.
• Mahallileşme (Türk – i Basit ) akımının en önde gelen isimlerindendir.
• En başarılı olduğu tür Şarkı’dır.
• Şiirlerinde beşeri aşkı büyük bir başarı ile ele almıştır.
• Tamamen maddeci olan Nedim’in manevi yanı hiç gelişmemiştir.
• Lale devrini ve bu devrin eğlencesini eserlerinde başarıyla yansıtmıştır.
• Şiirleri hep neşeli olan sanatçı hüzne hiç yer vermemiştir.
• En önemli eseri Nedim Divanı‘dır.