Alexandre Dumas, 1844 yılında Monte Kristo Kontu’nu kaleme aldığında roman türü bizim edebiyatımıza henüz giriş yapmamış, bu türle tanışma fırsatı bulamamıştık. Ancak hiç tanışmadığımız bir türde birileri bizden birinie kahraman olarak yer vermişti…
Romanın yazıldığı tarih olan 1844’e baktımızda Osmanlı hızla çöküşe doğru gitmekte bu çöküşün getirdiği güçsüzlükle içte ve dışta birçok isyanla baş etmek zorunda kalmaktaydı.
Yunanistan kısa bir süre önce bağımsızlığını ilan ederken Sırbistan’ın bu yoldaki ilerleyişi de süratle devam etmekteydi.
Balkanlarda başlayan bu hareketlilik sadece gayr i müslim diye tabir edilen topluluklarda sınırlı kalmamış, maalesef Osmanlı’nın kendi valileri dahi “bir parça koparabilir miyiz ?” derdine düşmüşlerdir.
Bunlardan biri de Monte Kristo Kontu’na konu olan Tepedelenli Ali Paşa’ydı.
Monte Kristo Kontu – Tepedelenli Ali Paşa
Yanya Valisi olan Tepedelenli Ali Paşa, Yunanlıların bağımsızlıklarını belki 50 yıl geciktirmiş, onların başlattığı isyanlara karşı sert tedbirler alarak devleti için unutulmaz hizmetler yapmıştır ki adı Yanya Aslanı‘na çıkana kadar !.. Elde ettiği bu başarılardan dolayı kısa sürede Balkanlarda adını duyuran Tepedelenli Ali Paşa, bu özgüvenin verdiği cesaretle bir validen çok sultan gibi davranmaya başlamış, kısa süre sonra da Osmanlı merkezi hükümetini dinlememeye başlamıştır.
Paşa, namını o kadar duyurmuştur ki Avrupalı devletlerle dahi hususi görüşmeler gerçekleştirmiş bu da adının Avrupa’da da duyulmasını sağlamıştır. İşte bu dönemde kaleme alınan Monte Kristo Kontu, Tepedelenli Ali Paşa’yı roman karakterlerinden biri yapmıştır.
Paşa’nın bu denli densiz hareket etmesi Sultan II. Mahmut’un ordu göndermesine ve Tepedelenli Ali Paşa’nın kellesinin gitmesine sebep olsa da muhtemel ki tek başarısı adını unutulmaz bir romand olan Monte Kristo Kontu’na yazdırmak olmuştur.
Monte Kristo Kontu 1860 yılında Tanzimat edebiyatının başlamasıyla birlikte ilk olarak Teodor Kasap’ın dikkatini çekmiş ve Teodor Kasap tarafından tam 3 yıllık bir çalışmayla Türkçeye tercümesi sağlamıştır.
Monte Kristo Kontu ve Ezel Dizisi
Alexandre Dumas, Monte Kristo Kontu romanını kaleme alırken ilginç bir olay örgüsü oluşturmuştur ki romanın yüzyıllara meydan okumasında bunun payı yadsınamaz. Romanın ana kahramanı bir gemide yardımcı kaptanlık yapan Dantes’tir. Dantes’in en büyük amacı kısa süre içinde maddi sıkıntılarını aşıp Katalan sevgilisi Mercedes ile evlenmektir. Ancak yakın dostu Fernand’ta Mercedes’e karşı ilgi duymaktadır.
Dantes, dostluğun bir gereği olarak Fernand’a koşulsuz güvenirken Fernand, Mercedes’i elde edebilmek için Dantes’i saf dışı bırakmaya karar verir. Yaptığı bir planla onun hapse girmesi sağlayan Fernand, Tepedelenli Ali Paşa’ya da ihanet ederek Mercedes ile evlenir.
Hapishanede Abbe Fary adında bir rahiple tanışan Dantes, kısa sürede başına gelen oyunları rahip sayesinde anlar ve resmen aydınlanmaya başlar. Artık Dantes’in akıl hocası olan Abbe Fary, ona yol göstericilik yapmaya başlar. Kısa süre sonra rahip Dantes’e ordan kaçabilmesi için çeşitli yardımlarda bulunur.
Denen o ki 2010 – 2011 yılları arasında ekranlardaki yerini alan Ezel dizisi Alexandre Dumas’ın bu romanından etkilenilerek yazılmıştır. Gerçeklik payı kesin olamamakla birlikte Ezel dizisinde de kahramanımızın en yakın arkadaşı tarafından kandırılması, hapse gönderilmesi ve tüm bunları arkadaşının sevgilisini elde etmek için yapmış olması örnek olarak gösterilebilir. Dahası Monte Kristo Kontu’nda olduğu gibi Ezel’de de kahraman hapishanede bir akıl hocası bulur ve bu akıl hocası hapisten kaçabilmesi için kahramana yardımda bulunur.
Atv ekranlarında yayınlanan kim milyoner olmak ister adlı yarışmanın sunucusu yani ezel dizisinin kahramanı Kenan İmirzalıoğlu, hala bu diziyi unutamamış olacak ki yarışmanın yayınlandığı hemen her hafta bu dizinden parçaların yer aldığı sorulara yarışmada yer vermektedir. Bugün çıkan Monte Kristo Kontu’nda Tepedelenli Ali Paşa her ne kadar sorulsa da akıllara bu romanın ezel dizisi ile benzerliği de gelmemiş değildi…