Ahmet Haşim Merdiven Şiiri İncelemesi

Ahmet Haşim Merdiven Şiiri İncelemesi

Ahmet Haşim Merdiven Şiiri İncelemesi :

Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden

• Haşim, insan ömrünü bir insanın merdivenden çıkışına benzetmiştir. Nasıl bir insan çıkmaya başladığı merdivenin son basamaklarına geldiğinde yorulur , beli bükülür ise gençlik ve yaşlılık arasındaki tüm dönemi merdiven ile sembolize etmiştir.

Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak.

• Güneş rengi yaprak; solmuş, dökülmüş yapraktır. Beyazlayıp dökülen insan saçını solup dökülen ağaç yaprağına benzetir. Ağaç yaprağı sonbaharda solar sonbahar ise ölümdür. Haşim’in güneş, solmuş yaprak ifadeleri sembolizmin yanı sıra  aynı zamanda empresyonizmin etkisidir. 

Ve bir zaman bakacaksın semaya ağlayarak

• Haşim semaya bakınca iki nedenle ağlamış olabilir. Birincisi ya annesinin ölüm anını hatırladığı için ikincisi ise kendi ölüm korkusunu hatırladığı için olabilir . Ancak tek bir gerçek vardır ki sema Haşim’ e ölümü hatırlatmaktadır.

Sular sarardı. Yüzün perde perde solmakta

• Sarı,kızıl,tunç,turuncu ve gecenin karanlığı , akşam Haşim’in sık kullandığı renklerdir. Bu renkleri Haşim devamlı bahsettiğimiz gibi annesinin akşamüstü ölümü nedeniyle sık kullanır. Çünkü güneşin battığı o an , havanın sarı – kızıl renklerle donandığı andır. Dizenin ikinci kısmında ise yine ölümden duyduğu hüznü sarının bir tonu olan ” solmak ” sözcüğü ile ifade etmiştir.

Kızıl havaları seyret ki akşam olmakta

• Şair, kızıl hava ile günneşin battığını yani akşamın yaklaştığını ifade etmiştir ki bu dize ile baştaki dizelerde niçin korktuğunu adeta açıklamıştır. Çünkü hava kızıllaşmış ve akşam olmakta diyerek tüm bahsettiği korkuya nokta koymuştur.

Eğilmiş arza kanar muttasıl kanar güller

Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller

Sular mı yandı neden tunca benziyor mermer 

• Sembolizmin yanı sıra tam bir empresyonizm örneği olan bu üç dizede Ahmet Haşim, güneşin batış anındaki hislerini okura tablo çizer gibi aktarmaya çalışmıştır. Akşam anında güllerin duruşunu, bülbüllerin o kızıl havaların yansıması nedeniyle kanlı göründüğünü yine güneşin son ışıklarının suya yansımasını resmetmiştir.

Bu bir lisan ı hafidir ki ruha dolmakta

• Şair bu dizede de yaşadıklarını anlatamadığından lisan ı hafi tamlamasıyla nitelemiş ve ruha dolmakta diyerek yine empresyonizmi benimsediğini dile getirmiştir . 

Kızıl havaları seyret ki akşam olmakta 

• Yine bahsi geçen havadan ne kadar etkilendiğini son dizede de vurgulayarak şiirini bitirir.

Ahmet Haşim Kimdir ?

Merdiven şiiri Ahmet Haşim tarafından kaleme alınan, edebiyatımızda sembolizm ve empresyonizmin izlerinin en belirgin olduğu şiirlerdendir.

Bu şiire bakmadan önce Ahmet Haşim‘in şiir anlayışını etkileyen şartların iyi değerlendirilmesi gerekmektedir. 

Ahmet Haşim’i kısaca ele alacak olursak O, kendisini çirkin bulan bu nedenle aşağılık kompleksi yaşayan biridir. Bu nedenle toplum içine pek karışmamaya dikkat etmiş ve genellikle akşamları insanların evine çekildiği bir dönemde hayatına devam etmiştir. 

Haşim’in şiir anlayışını etkileyen ikinci önemli olay ise annesinin ölümüdür. Aslında Haşim, annesinin ölümünden çok kendi ölümünü düşündüğü için yani ölüm korkusu yaşadığı için şiirlerinde devamlı ölüm , temasını ele almıştır.

Annesinin ölümü ve onda beliren ölüm korkusu sanatçının edebi olarak şiire bakışıyla birleşince onun şiirlerini anlamak da kolaylaşır. 

Haşim, şiiri ” söz ile musiki arasında, sözden çok musikiye yakın olan bir türdür.” şeklinde tanımlar. Bu da onun sembolizm akımını benimsediğini göstergesidir. Çünkü sembolizmin en önemli özelliği ahenk ve musikidir. 

Ölüm korkusu yaşayan Haşim , şiirlerinde sürekli annesinin ölüm anını sembolize eder. Bir akşamüstü , güneşin batışı sırasındaki o kızıl havalarda annesini kaybetmesi o an ki havanın renk değişikliğini de sembollerinde yer vermesini sağlamıştır. Ahmet Haşim hakkında detaylı bilgi için lütfen tıklayınız.