İnci Küpeli Kız – Johannes Vermeer
Johannes Vermeer’in İnci Küpeli Kız, adlı eseri birçok kişiyi bakışları,renklere doğru dönüşü ve ve ışığın geliş açısındaki kalitesiyle büyülemeyi başardı.
Eserin bu kadar başarılı olması etkileyici olmasında önemli bir paya sahip ancak İnci Küpeli Kız’ın asıl sırrı bu değil. Sanatçı bu eserini ortaya koyarken muhtemelen karşısında bir kız oturuyordu. Ancak bu eser birçok kişinin sandığı gibi bir portre değil !..
Eserin bir portre olmadığı çok az sayıda örnekler yoluyla kendini gösterir. Örneğin görülen kısımların hiçbir yerinde çil ya da benzeri bir iz yoktur. Daha da ilginç olanı ise kızın burnudur… İlk bakışta bir burun görebilirsiniz ama kızın burnunda köprü yoktur !..
Vermeer’in İnci Küpeli Kız tablosundaki diğer sır ise tablonun da adını oluşturan inci‘nin ta kendisidir. Tabloya baktığımızda uzun aşağı doğru sarkan bir inci küpe gözükür ama Vermeer, tüm bu görüntüyü sadece iki fırça dokunuşu ile oluşturmuştur. Üstelik küpeyi küpe yapan ne halka vardır ne de aşağı sarktığını gösteren bir zincir. Vermeer, ustalığını göstererek sadece iki parça beyaz boya yerleştirmiştir.
Vermeer, resmin bazı kısımlarında boşluklar bırakarak adeta tabloya bakan insanların ruh hali ve hayal gücü ile o boşlukları doldurmalarını istemiş gibidir. Örneğin kızın bakışları… Bu bakışlar neyi ifade ediyor ? Aşık olan birini mi, yoksa üzgün olan birini mi ? Peki ya utangaç mı ?
Vermeer, kızın gözlerinin köşelerini resmederken boşluklar bırakmıştır. Bu boşluklar kızın duygusal durumuna dair hiçbir ipucu vermez. Bu onun ifadesini görmemizi zorlaştırır ama kendi ruh halimiz nasılsa bakışlara da o anlamları yükleriz. Belki de Vermeer’in istediği de tam olarak budur !..
İnci Küpeli Kız’ın bir başka sırrı ise başındaki örtüde gizlidir. Bu başörtüsü Avrupalı bir kadın tarafından değil de daha çok Müslüman bir kadın tarafından takılan bir örtüydü. Örtüde kullanılan boyalar ve tarz Türk Tarzı olarak nitelendi. Ama buradaki güzellik bir Türk güzelliği değildi. Yani resimdeki giyim bir Türk’e aitken resmettiği kız bir Türk değildi. Kimisi bunu Vermeer’in hayalindeki Türk kızı olarak niteledi ama resimdeki kız bir Delft (Hollanda’da bir şehir) kızıydı. Yani müslüman olmayan bir yerde müslüman örtüsüne sahip bir kız !..Dolayısıyla Delft kızları böyle bir başlık takmazlardı.
Son olarak sanatçı resmini isminin baş harfleriyle gizli bir şekilde imzaladı. Ancak dikkatli gözlerin görebileceği şekilde … VM