Küçük Paşa – Ebubekir Hazim Tepeyran
1910 yılında Ebubekir Hazim Tepeyran tarafından kaleme alınan Küçük Şeyler romanı yazarın ilk ve tek romanı olması bakımından önem arz eder. Ancak romanın asıl önemi köy hayatını anlatmasıdır. İlk köy romanı olarak her ne kadar Karabibik‘in adı daha çok geçse de kimi araştırmacılar Karabibik‘in romandan çok uzun öykü gibi olduğunu dolayısıyla ilk köy romanı’nın Küçük Paşa olması gerektiği konusunda birleşir ve Küçük Paşa’yı ilk köy romanı olarak adlandırırlar.
Ebubekir Hazim Tepeyran – Küçük Paşa Özeti
Niğdeli Keleşoğlu Ali saf, temiz bir Anadolu gencidir. Askerlik için İstanbul’a gelir. Kamil adındaki hemşehrisi İstanbul’da ona yardımcı olur. Kamil, Ali’nin köyde bıraktığı hamile eşini İstanbul’a getirtip Sadrazam’ın doğacak çocuğu için sütanne olmasını sağlar.
Eşi Selime ve oğlu Salih, İstanbul’a gelerek konağa yerleşirler. Yedi yıl sonra Keleşoğlu Ali köye dönmek için eşini ve Salih’i alır. Ancak Paşa Salih’i öz evladı gibi gördüğü için bırakmaz. Konakta herkes Salih’e Küçük Paşa demektedir.
Keleşoğlu Ali ile Selime ise köye dönünce ayrılırlar ve başkalarıyla evlenirler. Salih ise Paşa’nın ölmesiyle konaktan çıkartılır ve köyüne gönderilir.
Küçük Paşa köyde bir boşluğa düşer ve alışamaz. Babası yeniden askere alınır, üvey annesi ise Küçük Paşa’ya olmadık eziyetler yapar.
Üvey anne onu sokağa atar. Paşa’nın karısı ise rüyasında eşini görür. Paşa Salih’i gönderdiği için eşine sitem etmektedir.
Kadın vicdan azabı çeker ve Salih’i köyden İstanbul’a göndermesi için Kaymakam’a telgraf çeker. Ancak Salih telgraftan üç gün önce sokakta kurtlar tarafından parçalanmıştır.