Münşeat Yayın Ekibi
Fuat Sezgin Bilim Tarihi Sohbetleri
Geçtiğimiz yıl aramızdan ayrılan Bilim insanı Fuat Sezgin’in İslami Bilim insanlarının bilime olan katkılarını görmezden gelen Batı toplumunun inkarcılığını gösterdiği ve Türk gençlerinin kendi bilim tarihini öğrenmesini amaçladığı sohbet tarzı kitabının özeti.
Bugünkü modern bilime göre bilimin gelişimi Yunan 3-4.yy atalarından gelerek 17.yy da devam ettiği görüşünde. Bu gelişimin başlangıcına da Rönesans denilen bilinmez bir akımı ile başladığı belirtiliyor. Fakat aradaki 800 yıllık bir bilim tarihi atlanıyor.
Aslında bu arada çok büyük islam alimleri yetişmiş bunlar daha önce aldıkları bilgileri çeviri yolu ile özümseyip yeni çıkarımlarda bulunmuşlardır.
İslam bilginlerinin bazı çalışmalarını birkaçını şöyle özetleyebiliriz:
– İslam bilginleri tarafından Brezilya kıyılarını bugüne çok yakın bir şekilde gösteren bir harita mevcut.
– Amerika’nın kaşifi kabul edilen Kristof Kolomb aslında ganimet ve hazine amaçlı yola
çıkıyor. Giderken yanında Arap haritasını ve pusulası da götürüyor. Maksadı Asya’ya ulaşmak fakat yeni bir kara parçasına ulaşıyor. İndiği yeri Hindistan zannediyor ve yerlilerine indian (yani Hintli) diyorlar. Bugün halen Amerika kıtasında yerlilere Indian denilmekte.
-Biruni dünyanın çapının ve enlem boylam hesaplamaları için 5000-6000 km lik yolu yürüyerek arşın arşın ölçüm yapıyor. Bugüne yakın çözümler çıkartıyor.
– Biruni 28 yaşında iken bir kitap çıkartıyor bu kitapta 18 yaşında İbn-i Sina ile ışığın hızı ve güneşin ısınması ile ilgili yazışmalarını veriyor.
-Cabir ibn Hayyan 9-10.yy da yaşamış kimya biliminin kurucusu olarak kabul ediliyor. Çok büyük bir bilim geçmişi ve eserler bırakmış bilim adamı. İnsanın Allah’ın verdiği güçle bitki ve insan bile üretebileceğini söylüyor. Modern tıpa değinmiş oluyor.
-11.yüzyılda astronom ve matematikçi Cafer el Hazin o yıllarda 3.derece denklemi çözüyor, Ömer Bin Hayyam ise 3.derece ve 4.derece denklemlerin çözümlerini sistematikleştiren kitap yazıyor. Gıyaseddin el Kaşi bunu devam ettiriyor.
-Optik ilmini deneysel temellere dayanan bir bilim dalı olarak İbn el Heysem anlatıyor. Batıda ise bu 19.yy a kadar temel kaynak olarak kullanılıyor.
– Abbasi halifesi el-Me’mûn Bağdatta bilim akademisi kurarak, birçok yunanca kitabı getirtiyor ve ilk rasathaneyi Bağdat’ta daha sonra Şam’da kurduruyor. 70 Bilgini bir dünya haritası yapmakla görevlendirmişti. Ekvatorun ölçümü ve dünya haritası onun emri ile yapılmıştı.
-Trigonemetrinin gerçek kurucusunun Nasireddin et-Tusi olduğu matematik tarihçisi Anton von Braunmühl 1900 yılında ispatlanmıştır.
17.yy ortalarına oryantalizm denilen İslam kaynaklarını didik didik ederek onları batıya kazandırma akımı başladı. Franfurkt’ta ki enstitüde bununla ilgili çalışmalar 1200 ciltte toplanmış. Bunun gibi binlerce örnek gösterilebilir.
Daha önceki İslam bilginleri çalışmalarına referans aldıkları kişileri verirken. 17.yy dan sonraki Batı bilginleri kaynak göstermeden İslam bilginlerinin çalışmalarını kullanıyorlar. Bilinçli bir şekilde görmemezlik var.
